تراکنش های درون زنجیره ای یا تراکنش های خارج از زنجیره؟
دستاورد تراکنش های درون زنجیره ای امنیت، اعتبارسنجی و تغییر ناپذیری و تراکنش های خارج از زنجیره نیز، سرعت، ارزانی و حفظ حریم خصوصی است.
از زمان پیدایش بیت کوین در سال ۲۰۰۹ (۱۳۸۸)، این پدیده، توانسته طوفانی عظیم در نظام های مالی، اقتصادی و پولی جهان بپا کند. در حقیقت محبوبیت روز افزون ارز دیجیتال بیت کوین، نشئت گرفته از عوامل متعددی است که از جمله آنها می توان به سادگی و راحتی این مفهوم به عنوان یک سیستم پرداخت قابل اطمینان اشاره داشت. در واقع با استفاده از بیت کوین می‌توان پرداخت‌هایی همتا به همتا، سریع، آسان و ایمن انجام داد که به هیچ عنوان نیز ماهیتی متمرکز ندارند. این یعنی ماهیت غیرمتمرکز شبکه بیت کوین، امکان شفافیت بیشتر و همچنین افزایش اعتماد را نیز فراهم می کند.
علاوه بر این، بیت کوین از شبکه بلاک چین به عنوان یک دفتر کل برای ثبت کلیه تراکنش های شبکه در زنجیره خود استفاده می کند. همچنین، این ارز دیجیتال از نودها یا گره های متعدد به جای سروری متمرکز استفاده می کند؛ در نتیجه هر تراکنش به صورت مجزا، تأیید، ثبت و در نهایت بین گره های مختلف شبکه توزیع می شود. با این حال، از آنجایی که در مورد بیت کوین و شبکه بلاک چین، شاهد هیچگونه نهاد نظارتی یا اسناد دست و پا گیر نیستیم، پس هزینه های اضافی و همچنین خطر بروز خطا در شبکه نیز کاهش پیدا می کند.
با این حال همه چیز به همین خوبی که گفتیم نیست. اساساً دسترسی به امنیت در شبکه، در کنار تعداد تراکنش های بالا است که بدست می آید؛ به ویژه، کارمزدهای مرتبط با تراکنش ها، چراکه در زمان های شلوغی شبکه، افزایش پیدا می کند. از طرفی سرعت پردازش تراکنش ها نیز در زمان شلوغی شبکه به شدت کاهش پیدا می کند. ضمناً حذف برخی از تراکنش‌ها از بلاک چین نیز ممکن است هزینه تراکنش‌های بیت کوین را کاهش داده و باعث افزایش سرعت تایید تراکنش ها شود.
با این تفاسیر، این سوال پیش می آید که آیا تراکنش های خارج از زنجیره، راه حل نهایی حل این مشکلات هستند؟ منظور از این مشکلات دقیقاً چه ایراداتی است که به شبکه بلاک چین وارد است؟ در این مطلب از فکت کوینز قصد داریم تا به این سوالات پاسخ دهیم. اما پیش از پرداختن به این پرسش ها، لازم است بدانیم که منظور از مفهوم دفتر کل توزیع شده چیست و این مفهوم به چه شکل کار می کند.
دفتر کل توزیع شده بلاک چین (Blockchain’s Distributed Ledger) چیست؟
اساساً بلاک چین نوعی دفتر کل توزیع شده است که تراکنش ها را در یک پایگاه داده الکترونیکی مشترک ثبت و به اشتراک می گذارد. در حقیقت، مفهوم بلاک چین به شکل امروزی، برای نخستین بار در سال ۱۹۹۱ (۱۳۷۰) بود که مطرح شد. در این تعریف از بلاک چین، این فناوری برای ثبت تراکنش ها بدون امکان دستکاری برچسب زمانی (timestamp tampering) بود که طراحی شده بود و سال ها بعد و در سال ۲۰۰۹، بیت کوین در پیدایش خود، از این مفهوم پایه ای فناوری بلاک چین استفاده کرد.
اساساً در یک دفتر کل توزیع‌شده، رایانه‌های مستقلی به نام نودها یا گره‌ها (Nodes)، درست برخلاف یک مخزن داده متمرکز مثل دفتر کل بانک سنتی، تراکنش‌ها و سایر داده‌ها در یک دفتر کل الکترونیکی، ثبت و ردیابی می شوند. از طرفی داده‌ها در بلاک هایی سازمان‌دهی می‌شوند که برای ایجاد یک بلاک چین به یکدیگر متصل می‌شوند و در آن، به هر کاربری اجازه داده می شود تا تمامی تاریخچه یک تراکنش را مشاهده کرده و اطمینان حاصل کند مشکل دوبار خرج کردن کوین(Double Spending) پیش نیامده است. در قدم بعدی نیز دفتر کل ایجاد شده را می‌توان در بین گره‌های مختلف که در کنار یکدیگر تشکل دهنده شبکه بلاک چین هستند، توزیع کرد.جدا از این موارد، دفتر کل توزیع شده از مزایای متعددی نسبت به پایگاه داده های معمولی برخوردار است. اول اینکه، دفاتر کل توزیع شده نیاز به نظارت یک شخص ثالث را از بین می برند و این همان چیزی است که آنها را برای ارزهای دیجیتال بسیار جذاب می کند. به عنوان مثال، یک بلاک چین که بر اساس الگوریتم اجماع گواه اثبات کار (Proof of Work) است، روشی عینی را برای گره‌ها فراهم می‌کند تا ترتیب تراکنش‌ها را تایید کنند. این در حالی است که کاربران می توانند با عبور از واسطه ها و ثبت تراکنش های خود در شبکه بلاک چین به طور مستقیم، در زمان، میزان تلاش و کارمزد تراکنش های خود، به طرز قابل توجهی صرفه جویی کنند.بصورت کلی، ماهیت غیرمتمرکز دفاتر کل توزیع شده، آنها را به طور طبیعی ایمن ساخته و این ایمنی تا حدی است که عملاً دسترسی مهاجمان خارجی به آنها دشوار و حتی غیرممکن است. ضمناً داده‌های موجود در دفاتر کل توزیع شده بسیار شفاف بوده و در بین تمامی گره‌ها پخش می‌شوند و آزادانه در دسترس هستند. نتیجتاً اینکه چنین شفافیت و دسترسی باعث محبوبیت آنها نه تنها در میان ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین شده، بلکه دفاتر کل توزیع شده را در صنایع دیگر نیز کاربردی و محبوب ساخته است.
بررسی مفهوم تراکنش های درون زنجیره ای
بصورت کلی تراکنش های درون زنجیره ای بیت کوین توسط ماینرها تایید شده و در بلاک چین ثبت می شوند. از طرفی زمانی که تراکنش ها به دفتر کل اضافه می شوند، شبکه بلاک چین به روز شده و به حالت توزیع شده در می آید.
بطور کلی، یک تراکنش پیش از آنکه بتواند در شبکه بلاک چین ثبت شود، باید چندین مرحله را طی کند. در حقیقت جهت انجام تراکنش های درون زنجیره ای، باید در بلاک چین مد نظر، مقداری بیت کوین داشته باشید و آنها را در یک آدرس قفل کنید. از طرفی، جهت ارسال بیت کوین خود به آدرس گیرنده نیز نیاز است تا از یک کلید خصوصی استفاده کنید. این یعنی هر کاربری که قصد انجام تراکنش های درون زنجیره ای را دارد، بایستی کارمزد انجام تراکنش مد نظر خود را بپردازد که این کارمزد بر اساس ابعاد تراکنش (در واحد بایت) و میزان ترافیک شبکه در آن زمان، متفاوت خواهد بود. جدا از این، ازدحام یا شلوغی شبکه نیز می تواند پردازش تراکنش ها را به تاخیر انداخته و در نتیجه تراکنش های بیت کوینی که کارمزد بالاتری دارند، معمولاً در اولویت قرار گرفته و سریعتر تأیید می شوند.
معایب تراکنش های درون زنجیره ای بیت کوین
در خصوص مفهوم امنیت، تراکنش‌های زنجیره ای از مزایای بسیاری برخوردار هستند؛ این در حالی است که وقتی صحبت از خصوصیاتی مثل مقیاس پذیری، سرعت و کارمزدهای شبکه بلاک چین به میان می آید، این تراکنش ها، با محدودیت ها و معایب مختلفی روبرو می شوند. در ادامه بیشتر به این معایب و محدودیت ها خواهیم پرداخت.
مقیاس پذیری تقریباً از بدو پیدایش بیت کوین، برای شبکه این ارز دیجیتال، یک مشکل بحساب می آمده است. در حقیقت با توان پردازش تنها ۷ تراکنش در ثانیه (تراکنش در ثانیه (TPS) یعنی تعداد تراکنش هایی که یک شبکه بلاک چین می تواند در هر ثانیه پردازش کند)، شبکه بلاک چین بیت کوین، از این جهات دست و پا گیر و پرهزینه بوده و به همین دلیل است که بسیاری از کاربران تمایل دارند تا آن دسته از تراکنش‌های خود که رقم بالایی ندارند را خارج از زنجیره نگه داشته تا از این طریق ازدحام شبکه را کاهش دهند.
ثبت دیدگاه