پنل تخصصی “هوش مصنوعی و اقتصاد دیجیتال” از سلسله پنل­ های تخصصی متاراد با مشارکت معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، انجمن سیستم­ های هوشمند ایران و مرکز کار ایران، روز دوشنبه 14 شهریور 1401 در محل پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد.

در این پنل که با حضور دکتر محمدشهرام معین، عضو هیات علمی و رئیس مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی پژوهشگاه ICT، دکتر سید مهدی حاتمیان، مدیر کل دفتر بررسی‌های اقتصادی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ، دکتر سعید سمیعی، رییس مرکز کار ایران و دبیر متاراد، دکتر امیرحسین مزینی، عضو هیات علمی پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، دکتر علی عبدالهی عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک، مهندس علی شیخ حسنی، رییس مرکز مطالعات راهبردی و اقتصاد دیجیتال پژوهشگاه ICT، دکتر الهام فراهانی، مشاور عالی مرکز متاراد و دکتر صفا شریف عسکری معاون شرکت عامر اندیش هوشمند و رییس کمیسیون آموزش سازمان ملی کارآفرینی ایران و همچنین پژوهشگران، مدیران بخش خصوصی و شرکت های دانش بنیان و دانشگاهای کشور برگزار شد، فرصت­ ها و چالش ­های پیش روی کشور، با ظهور فناوری­ های مرتبط با اقتصاد دیجیتال، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

در ابتدای این نشست، محمدشهرام معین، عضو هیئت علمی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی در ارتباط با اقتصاد دیجیتال در نقشه راه توسعه ملی هوش مصنوعی به صحبت پرداخت. وی با اشاره به اثرگذاری هوش مصنوعی بر اقتصاد دیجیتال اظهار کرد: افزایش۳۰ تا ۴۰ درصد تجارت الکترونیک، کاهش پیچیدگی های مرتبط با قراردادهای جهانی، ارتقا کارایی زنجیره‌های تامین جهانی، تسهیل تجارت فرامرزی از جمله دستاورهای اقتصادی استفاده از هوش مصنوعی در اقتصاد دیجیتال است. رییس مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی پژوهشگاه، چشم انداز توسعه هوش مصنوعی ایران را به این شکل بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۱۰ با بهره‌گیری از قابلیت‌های اخلاق‌مدار هوش مصنوعی، با تكيه بر توانمندی‌های داخلی و متخصصان کارآمد و خلاق، در بین ۱۰ کشور اول جهان در حوزه هوش مصنوعی قرار گرفته و موفق به افزایش رشد اقتصادی و افزایش رفاه اجتماعی خواهد شد. در این چشم انداز، مولفه های اقتصادی از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. وی در پایان با اشاره به اهداف کلان این موضوع، ۱۴ سیاست‌ کلان در ارتباط با توسعه هوش مصنوعی را مطرح کرد و گفت: توسعه محیط تحقیق و توسعه هوش مصنوعی، تقویت ظرفیت نیروی انسانی برای توسعه هوش مصنوعی، توسعه کاربردهای هوش مصنوعی در حوزه‌های اولویت دار و ایجاد، جمع‌آوری و به اشتراک‌گذاری داده‌های با کیفیت بالا از جمله راهبردهای توسعه هوش مصنوعی درکشور به حساب می آیند. در بخش دیگری از این نشست تخصصی، سید مهدی حاتمیان، مدیر کل دفتر بررسی‌های اقتصادی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به صحبت درباره نگاه راهبردی و زیست‌بومی به توسعه زیرساخت‌ها، کاربردها و کسب و کارهای هوش‌مصنوعی برای ایجاد جهش در اقتصاد دیجیتال کشور پرداخت و اظهار کرد: متدولوژی پويا و زیست بومی، شاخص‌گذاری و کمی‌سازی تمامی اهداف، توازن در توجه به وجوه مختلف هوش مصنوعی، رویکرد متوازن در نقش دوگانه انتفاعی و حاکمیتی و لحاظ نمودن رشد ارزش افزوده در کل اکوسیستم هوش مصنوعی از جمله رویکرد های جدید در برنامه‌ریزی استراتژیک هوش مصنوعی در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می باشد. وی در ادامه با اشاره به جایگاه کشور در گزارش شاخص آمادگی هوش‌‎مصنوعی دولتی ۲۰۲۱ که رتبه ۷۲ را دارد، بیان کرد: پیشنهادهایی در ارتباط با مسائل راهبردی وجود دارد که از جمله آن می توان به توسعه مهارت‌ها، انتخاب یا واگذاری بازیگر درست و توانمند در این حوزه، به بازی گرفتن تمامی صنایع و صنوف در تدوین برنامه و آگاهی‌رسانی از تاثیرات آن بر کسب و کار آن ها و مشخص کردن تاثیرات مثبت و منفی اشتغال در کشور اشاره کرد.

علی عبدالهی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک از دیگر سخنران این نشست تخصصی، درباره روند شکل گيری پارادايم های نوين در اقتصاد، پارادايم ديجيتالی شدن، پارادايم هوشمندسازی و ویژگی های آن سخنرانی کرد. وی در ادامه به بررسی تأثیرات هوشمندسازی بر اقتصاد، رويکرد بنيادين، توسعه کسب و کارهای مبتنی بر معماری سازمانی هوشمند، هوشمندسازی در بازار سرمايه و توسعه اقتصاد هوشمند در بخش های مختلف پرداخت.

امیرحسین مزينی، عضو هیات علمی پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس در ارتباط با قابليت های هوش مصنوعی از منظر اقتصاد كلان به سخنرانی پرداخت. وی اظهار داشت: با توجه به تجربه ساير كشورها و نيز عملكرد قابل توجه بخش اطلاعات و ارتباطات از منظر بهره وری، به نظر می رسد پتانسيل توسعه سرمايه گذاری در حوزه هوش مصنوعی در كشور وجود دارد. وی تاکید کرد: هوش مصنوعی فرصت مغتنمی برای كمک به توسعه كاربردهای علوم رفتاری و شناختی در اقتصاد كشور در قالب شكل گيری شتاب دهنده ها و استارت آپ های جديد است. همچنين هوش مصنوعی  این فرصت را ايجاد می کند تا بتوان پيش بينی بهتری از رفتار افراد جامعه در تحولات پيش روی، به ويژه در حوزه هايی كه با رفتارهای سوداگرايانه در بازار مواجه مرتبط است، داشت.

علی شیخ حسنی، رییس مرکز مطالعات راهبردی و اقتصاد دیجیتال پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات دیگر سخنران این نشست، در ارتباط با توسعه اقتصاد دیجیتال مبتنی بر هوش مصنوعی به صحبت پرداخت و بیان کرد: اقتصاد دیجیتال، اقتصادی بر پایه فناوری‌های دیجیتال است که با ظهور اینترنت ایجاد و با کمک تجارت الکترونیک، توسعه پیدا کرد. این روزها اقتصاد دیجیتال با کمک فناوری‌های تحول‌آفرینی همچون هوش‌مصنوعی، کلان‌داده، رایانش ابری، بلاکچین و غیره می‌تازد و سعی در ایجاد ارزش دارد. وی همچنین با اشاره به روند جهانی سرمایه گذاری در هوش مصنوعی در دنیا، بیان کرد: سرمایه گذاری در زمینه هوش مصنوعی در جهان در سال­های اخیر، رشد چشمگیری داشته است که از جمله دلایل این رشد جهش گونه، درک قابلیت ها و معرفی کاربردهای جدی برای آن و همچنین فرصتی بوده است که در دوران پاندمی برای استفاده موثرتر از این فناوری فراهم شده است.

در ادامه نشست، سعید سمیعی رئیس مرکز کار ایران و دبیر متاراد، اقتصاد دیجیتال مبتنی بر بلاک چین و هوش مصنوعی را از مهم ترین تحولات فناورانه نوظهور در دنیا دانستند که با توجه به سرعت رشد کمی و کیفی قابل توجه آنها نسبت به فناوری های دیگر، یکی از اصلی ترین بخش های اشتغال زایی در کشور در آینده ای نزدیک محسوب می شوند. وی خاطرنشان کرد: با عنایت به برگزاری موفقیت آمیز اولین نمایشگاه بین المللی اقتصاد دیجیتال، بلاکچین و متاورس (متاراد) در خرداد ماه سالجاری در محل دائمی نمایشگاههای بین المللی تهران، براساس برنامه ریزی های بعمل آمده مقرر شد که اولین کنفرانس علمی تخصصی و بین المللی متاراد، با حضور مقامات عالی رتبه کشور، مدیران و مسئولین دستگاههای مرتبط زیر مجموعه قوای سه گانه و شخصیت های فرهیخته و برجسته علمی، پژوهشی و آموزشی مرتبط با موضوع در محل سالن اجلاس سران برگزار شود؛ لذا ضمن تشکر از همکاری شکل گرفته با مرکز نوآوری و توسعه هوش مصنوعی پژوهشگاه ICT، برگزاری چنین نشست های علمی را در راستای بررسی موضوعات مرتبط با متاراد در حوزه اقتصاد دیجیتال  و مقدمه ای برای شناخت فرهیختگان و متخصصین در حوزه متاراد و برگزاری غنی تر کنفرانس متاراد خواهد بود.

در بخش دیگر این نشست، الهام فراهانی مشاور عالی مرکز متاراد، ضمن معرفی متاورس و ارائه چهار معنای متفاوت متاورس، به نقش هوش مصنوعی و متاورس بر اقتصاد دیجیتال پرداخت. وی بیان داشت: هوش مصنوعی یکی از عناصر زیرساختی در متاورس می باشد و با توجه به کاربردهای مختلف متاورس در ابعاد مختلف زندگی و از جمله کسب و کار، پیشرفت متاورس می تواند اثر قابل توجهی بر رشد اقتصاد دیجیتال داشته باشد. وی افزود: تا به امروز، تعامل انسان و هوش مصنوعی معمولا به دنیای کسب ‌وکار به کسب ‌وکار (B2B) محدود بوده است؛ اکنون پروژه‌هایی در حال ظهور هستند که ادغام هوش مصنوعی در دنیای کسب ‌وکار به مصرف‌کننده (B2C) را به نمایش می‌گذارند. به عنوان مثال، متاورس با بهره‌گیری از فناوری‌های مجهز به هوش مصنوعی، تجربیات عادی زندگی واقعی مانند خرید، کار در دفتر و شرکت در فعالیت‌های خارج از منزل و … را بهبود می‌بخشد.

شریف عسکری، معاون شرکت عامراندیش هوشمند و رییس کمیسیون آموزش سازمان ملی کارآفرینی ایران نیز در این نشست به ارائه چالش های تجاری سازی محصولات نرم افزاری توسعه داده شده با هوش مصنوعی پرداخت و درباره موضوعاتی چون، منحنی سازگاری نرم افزارهای هوش مصنوعی، چرخه حیات یک محصول نرم افزاری هوش مصنوعی، دیدگاه های ضعیف و چابک در توسعه محصولات  نرم افزاری هوش مصنوعی، ساختار سازمانی و تیم سازی و دره مرگ در تجاری سازی به صحبت پرداخت.

شایان ذکر است که این نشست همزمان به هر دو صورت حضوری و مجازی برگزار شد که بیش از ۱۶۰ مخاطب به صورت  برخط، مطالب نشست را دنبال می کردند.

در پایان نشست، تمامی اعضای پنل ضمن اعلام حمایت از برگزاری رویدادهای علمی پیرامون فناوری‌های نوظهور از جمله اقتصاد دیجیتال، متاورس و بلاکچین، بر ادامه برگزاری سلسله نشست های تخصصی به صورت منظم و در تعامل میان دبیرخانه دائمی متاراد و پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکید کردند.